Puriteinen schreven over donkere kanten van het geestelijk leven, zoals benauwdheid, verlatenheid en neerslachtigheid. Ze wilden hun lezers inzicht geven in de oorzaken van dit geestelijk lijden. Doordat de zonde in hun geschriften prominent naar voren komt, krijgen schuldbesef en bekering een nadrukkelijke plaats. Tegelijk krijgt echter ook de bemoediging van met name zwakke gelovigen sterke aandacht. Hoewel het spirituele lijden als ingrijpend wordt getekend, zijn puriteinse auteurs ervan overtuigd dat gelovigen dankzij Gods genade hun moeite te boven komen.
Deze studie bedoelt niet alleen het veld van de puriteinse pastorale zorg en geloofsbeleving verder in kaart te brengen, maar ook de eigen bijdrage van deze beweging aan de westerse spiritualiteitsgeschiedenis.